İSLAM'DA İNSAN HAKLARI

يَا اَيُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَاُنْثى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّهِ اَتْقيكُمْ اِنَّ اللّهَ عَليمٌ خَبيرٌ
Ayetin iniş sebebi:
Bu âyet, Ashabtan Sabit İbn-i Kays hakkında nazil olmuştur. Sâbit, bir kere Peygamberimizin meclisine gelmişti. Orada yanında oturmak istediği kişi Sâbit'e yer açıp göstermedi. Buna içerleyen Sâbit, “Ey filân kadının oğlu" diye hakaret etti. Bunun üzerine Peygamberimiz:
– Ey Sâbit, mecliste olanların yüzlerine bak, buyurdu. O da orada oturanlara birer birer baktı. Peygamberimizi:
– Ne gördün? diye sordu. Sabit:
– Ak, kara, kırmızı çehreler gördüm, deyince, Peygamberimiz:
– Ey Sâbit, sen bunları, bu siyahtır Araptır, bu beyazdır Acemdir, diye birbirine üstün kılamazsın. İnsanlar dine bağlılıkları ve takvaları (Allah'tan korkmaları) ile faziletlidirler diyebilirsin, buyurdu ve bu âyet nazil oldu. Aynî, Umdetü'I-Kârî, c.16, s. 66. (islam'da insanhakları- www.erzincanmuftulugu.gov.tr)
Yukarıdaki ayet ve kıssadan da görüldüğü gibi İslamiyet, yüce yaratıcı ve O'nun elçisi insanlar arasında bir ırk ayrımının yapılmasının ne denli yanlış olduğunu, üstünlüğün sadece takvadan ileri geldiğini çok açık bir şekilde belirtmiştir. Günümüzde insan haklarının baş savunucusu olduğunu söyleyip duranlar bile bu insan siyahtır, bu insan beyazdır gibi yersiz ithamlarda bulunabilmekteyken İslam bu konudaki tavrını net bir şekilde ortaya koymaktadır. İslam rahmetin ve merhametin dinidir.
İslamiyette İnsanın vazgeçilmez kabul edilen 5 temel hakları vardır:
1- Din-
Kur'an-ı Kerim'de: لَااِكْرَاهَ فِى الدّينِ "Dinde zorlama yoktur"(Bakara 256) buyurulmuştur. Dinde zorlama olmayınca, bir inancı -İslâmiyet de olsa- insanlara zorla kabul ettirmek veya inandıklarından onları vaz geçirmek doğru olmaz ve esasen bu, mümkün de değildir.
2- Can-
مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ اَوْ فَسَادٍ فِى الْاَرْضِ فَكَاَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَميعًا وَمَنْ اَحْيَاهَا فَكَاَنَّمَا اَحْيَا النَّاسَ جَميعًا
Kim bir canı, bir can mukabilinde veya yeryüzünde bir fesat çıkarmaktan dolayı olmayarak öldürürse bütün insanları öldürmüş gibi olur. Kim de onu kurtarırsa bütün insanları diriltmiş gibi olur.(Maide 32)
3- Akıl 4- Nesil
5- Mal
يَا اَيُّهَا الَّذينَ امَنُوا لَا تَاْكُلُوا اَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ اِلَّا اَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ وَلَا تَقْتُلُوا اَنْفُسَكُمْ اِنَّ اللّهَ كَانَ بِكُمْ رَحيمًا
"Ey müminler, aranızda karşılıklı rızaya dayanan ticaret hali olması müstesna, mallarınızı batıl (haksız ve haram yollar) ile yemeyin ve kendinizi öldürmeyin. Şüphesiz Allah size merhamet eder.'(Nisa 29)
Bu haklar İslam’da “zarurat-ı diniyye” ; yani “dinin vazgeçilmez temel değerleri” olarak nitelendirilmiştir. İnsanlara sağlanan bu haklar dokunulmazdır ve bu hakların dokunulmazlığı din, cinsiyet ve ırka bağlı da değildir.
İslamiyet hakları iki kısımda inceler:
1- Allah hakkı 2- İnsan hakkı
İslamiyet insan haklarına o denli önem veriri ki Allah(c.c) karşısına bir kul hakkıyla çıkılmamasını buyurmuştur, her şeyin affedilebileceğini ama kul hakkının affedilemeyeceğini belirtmiştir. İşte İslam insana bu kadar değer veren değerli bir dindir, insana en çok yakışan ve insanı en iyi anlayıp anlatandır.