Talâkın Hikmeti Teşriyyesi :


125 - : Malûmdur ki nikâh, cemiyet hayatı için bir nimetdir, bir çok faideleri mutazamir.;:»iır, beşeriyyet silsilesinin güzelce devamına, in­sanlar arasında ahlâk: faziletlerin inkişafına vesiledir. Binaenaleyh bu nimeti güzelce muhafaza etmek lâzımdır. Bu cihetledir ki, nikâh hakkında bir çok dinî tergîbat mevcud olduğu gibi bunu izale edecek olan talâk hak­kında da bir nice tahzirat mevcud bulunmakdadır.

Ezcümle bir hadisi şerifde : = Allah

Tealâ'ya halâl şeylerin en mebguzu talâkdır.) buyurulmuştur. Ebu Da-vud vesaire.

Diğer bir hadisi nebevide de : buyurulmuşdur. Yani evleniniz, bir özri şer'î bulun­madıkça boşamayınız. Çünkü Allah Tealâ, zevklerine çok düşkün olan, başkalarile evlenmek için hemen boşayıb boşanan erkekler ile kadınları sevmez. Taberanî, Münavî.

Diğer bir hadisi şerifde de : buyurulmuşdur. Yani bir zarurete

müstenid olmaksızın kocasından boşanmasını isteyen her hangi bir kadı­na cennet raihası haramdır. Ebu Davud,

Başka bir hadisi şerifde de : buyuruhnuştur. Yani : Bir kadım kocasına karşı ifsad eden, onu isyana sevk eyleyen kimse bizden değildir. Taberanî.

Binaenaleyh erkeklerin lüzumsuz yere talâka tevessül etmeleri mu­vafık olmadığı gibi kadınların da bilâlüzum kocalarından boşanmaya kal­kışmaları asla savab görülemez. Zevç ile zevce arasına nifak ve şikak sokmaya çalışanlar da hiçbir veçhile islâm terbiyemle, ahlâkile muttasıf sayılamazlar.

126 - : Bir içtimaî heyet arasında talâk hâdiselerinin çoğalması, ailelerin sadetine münafî, cemiyetin menfaatlerine muhalif, ahlâkî ve i* timaî :bir çok mahzurları müstelzimdir. Bu, 'böyle olmakla beraber bazı esbabdan, ileaatdan dolayı talâka lüzum görüleceğinden islâm hukukun­ca bu cihet lâyıkile nazara alınmış, nikâh rabıtasının meşru bir suretde ref ve izalesi caiz bulunmuşdur.

Şöyle ki: nikâh rabıtası, bazı şer'î esbaba binaen alâkadarların mü­racaatları üzerine hâkimin hükmile izale edilebileceği gibi bizzat zevcin ta-lâkile de izale edilebilir. Çünkü bazan zevç ile zevce arasında öyle müessif halet tahadüs eder ki, o halde talâka tevessülden.başka çare kalmaz, ta­lâkın vuku âdeta bir aileyi en büyük felâketlerden kurtarır, her birine ye­ni b,ir hayat verir.

Nitekim Mebsutı Serahsî'de deniliyor ki : «Nikâh, haddi zatında bir nimetdir. Bir zarurete nıüstenid olmayan talâklar ise hamakat ve sefa-hatden münbais, kühram nimetden maduddur. Fakat nikâhın bir nimet olması, zevç ile zevcenin güzel imtizacı, huylarının tevafuku halinde ta­hakkuk eder. Aksi takdirde nikâhın devamı münazaaların temadisine se­bebiyet verir. Binaenaleyh bu gibi hallerde nikâh ukdesinden kurtulmak iğin talâk, mubah olmuş olur.

Filhakika vakit vakit talâka da lüzum görülür. Vaktile talâk aleyhin de bulunan bir çok milletler, bilâhare zaruret Ücasile bu esası ister iste­mez kabul etmiş, bu hususda medenî kanunlarına bir çok maddeler ilâve eylemişlerdir.

Velhâsıl : Nikâh, iki tarafın rızalarile yapılan şer'î medenî bir akid-dir. Bu, tabiî ve içtimaî ihtiyaçlardan madud olduğu gibi bazı sebeblerden dolayı zevç ile zevce arasında iftirak vukuu "da bir hayatî zaruretden iba­re tdir.

Artık böyle içtinabı kabil olmayan bir emri içtimaîyi alelıtlak men etmek, bu hususda büyük müşkilât göstermek, hikmet ve maslahata mu­vafık olamaz. Elverir ki, iftirak hâdiselerine lüzumsuz yere sebebiyet ve­ren içtimaî hallere meydan verilmesin.

127 - : îftirak hâdiselerine en çok sebebiyet veren şeylerin en evvel hatıra gelenleri şunlardır :

(1) : Nikâh akdinden evvel kefalet cihetinin lâyıkile araştırılması.

(2) : Zevç ile zevcenin veya ikisinden birinin matlûp derecede bir terbiyeye, tehzibe nail bulunmaması..

(3) : Zevceynden birinin veya her ikisinin iffetle, nezahatle te'lifi kabil olmayan hallerden sakınmamaları.

(4) : Maişet esbabının noksanile beraber aile efradının sabır ve ka­naat gibi meziyetlerden mahrum bulunmaları.

(5) : Lüzumu halinde zevç ile zevcenin aralarım ıslaha, kendilerini hakimane öğütlerle irşada himmet edilmemesi.

İşte bu gibi haller, izdivaç müessesesinden beklenilen monfatlerin, maslahatların husulüne mani, bir çok kere nikâhların talâk ilo noli elen­melerine badi olduğundan bunları izaleye gayret etmek, ieticaî bir hrjy'ct. için mühim bir vecibedir. [2]