Zevç İle Zevce Arasında Hane Eşyasına Müteallik Davalar :


496 - : Zevç ile zevce, aralarında zevciyyet kaim olsun olmasın, sakin oldukları hane derûnundaki eşyada ihtilâf etseler bakılır: Eğer bu eşya yalnız zevce veyahut her ikisine, salih = elverişli ise zevcenin beyyinesi tercih olunur. Çünkü zahiri hal, kendisini mükezzibdir. Her ikisi de beyyineden âciz kaldıkları takdirde söz, maalyemîn zevcindir. Zira zahiri hal, lehine şahiddir.

Amma yalnız kadınlara salih ise zevcenin beyyinesi müreccahtır. İkisi de beyyine ikamesinden izharı acz ettikleri takdirde söz, maalye-min zevcenindir. Meğer ki zevceynden biri, diğerine salih olan eşyanın samı veya bayii bulunsun. O halde söz, mutlaka maalyemîn onundur.

Hane, gerek zevcin ve gerek zevcenin mülkü olsun, aralarında fark yoktur. Haniyye, Hindiyye, Mecelle.

497 - ; Zevç ile zevceden biri vefat ettikten sonra varislerile ber-hayat bulunan taraf arasında bu veçhile ihtilâlf zuhur ettiği surette vâ­risler, müverrislerinin makamına kaim olur. Şu kadar var ki, iki taraf, muharrer minval üzere müddealarını ispattan izharı aciz ettikleri tak­dirde ikisine de salih olan eşya hakkında söz, maalyemîn hayatta olanın­dır. Çünkü bunun vaz'ı yedi, varisin vaz'ı yedinden mukaddemdir. Sabkı yed ise tercih sebeplerdendir.

Zevceynin ikisi de vefat etmiş oldukları takdirde her ikisine elveriş­li şeylerde söz, maalyemîn zevcin varislerinindir. Mebsut, Mecelle.

498 - : Bir kimse ile zevceleri arasında sakin oldukları hane için­deki eşyada ihtilâf zuhur ettikte nazar olunur: Eğer zevceler bir odada ikamet etmekte iseler kadınlara salih olan eşya hakkında söz, kendile­rinin olup bu eşyaya alesseviyye müstahik olurlar. Amma her biri müs-takillen bir odada ikamet etmekte ise her kadının odasındaki eşya hak­kındaki ihtilâf, kendisile zevci arasında sabık mesele veçhile hallolunur. Bu eşyaya diğer kadınlar, bilâ beyyine müşari olamazlar. Çünkü bunlar­dan birinin odasındaki eşyaya, diğerleri vaziatül'yed değildirler. Ha-niyye.

499 - : Bir kadın, bir mataı kocasından satın aldığını iddia etse beyyine ile isbat etmesi lâzım gelir. îsbat edemezse o mata, kocasının olur. Haniyye.

500 - : Zevç ile zevce, içinde oturdukları hanede ihtilâf ederek her biri, kendi mülkü olduğunu iddia eylese söz, zevcin olup zevcenin beyyi­nesi tercih olunur. Çünkü zevce manen haricdir. Haniyye.

501 - : Zevç, hali marazında zevcesini tatlik ve badehu vefat edip de her ikisine salih eşya hakkında varislerile zevcesi arasında ihtilâf ta-hadüs eylese bakılır : Eğer iddetin inkızasmdan sonra vefat etmiş ise

söz, varislerindir. Çünkü bu halde zevce, ecnebî olmuş ve vaz'ı yedi kal­mamıştır. Amma iddetin inkızasından evvel vefat etmiş ise, söz zevce­nindir. Zira bu suretle zevce, varis olacağından ecnebî sayılmaz. Haniy-,

502 - : Zevcin varisleri, zevcin hali sıhhatinde zevcesini üç talâk ile boşamış olduğunu bil'iddia her ikisine saüh olan eşyayı almak iste­dikte bakılır: Eğer zece, zevcinin kendisin faoşamış olduğunu bilmedi­ğine yemin ederse eşya hakkında söz, zevcenin olur. Amma yeminden nükul eder veya varisler beyyine ile tnüddealarını isbat eylerse söz, onla rın olur. Mebsut.Haniyye.

503 - : Zevç ile zevcenin mesaîleri neticesi olarak hâsıl olan mal, ne kadar çok olursa olsun zevcindir. Çünkü kadın, zevcinin İyalinde, idaresinde bulunduğundan ona muavenet etmiş'olur. Amma zevce, müstakillen kendi namına kazancda bulunursa mesaîsinin mahsulü kendisi­ne ait olur. Ali Efendi fetevası. [66]