Mehri Misli Îcab Eden Haller :


449 - : Bir akdi sahih esnasında mehr tesmiye edilmeyip sükût edildiği veya mehr sarahaten nefy edilerek bilâ mehr nikâh akd olun­duğu takdirde badeFakd zevç ile zevceden biri vefat eder veya aralarında tekarrüb ve halveti sahihe bulunur ise mehri misi lârjn gelir.

Mehrin tesmiye edilmemesi, akdin fesadını icab etmez. Çünkü ni­kâh, bir akdi izdivacdır ki, zevceyn ile tamam olur, yani : Onların icab ve kabulile husule geiir. Mehr ise nikâhın rüknü olmadığı cihetle akdi nikâhın inikadı ve sıhhati, mehr tesmiyesine mütevakkıf bulunmaz.

Binaenaleyh mehr tesmiye edilmemesi gayri muteberdir, mehri nefy de lâğvdır. Bu halde zevç vefat ederse zevce, mehri mislini terikesinden alır, zevce vefat ederse mehri mislini varisleri zevcinden mütalebe eder.

Tekarrüb veya halveti sahihadan sonra talâk veya ademi kefaet gibi bir sebeple iftirak vukuu takdirinde de mezkûr mehr, zevcden alınır.

450 - : Akdi sahihte mehrin tesmiyesi fâsil olduğu takdirde de zevç ile zevceden, biri vefat edince veya tekarrüb veya halveti sahiha vuku bulunca mehri misi, lâzım gelir.

Tesmiyenin fesadı, ya mehrin cinsen meçhul olması veya gayrî mü-tekavvim bulunması veya mehr olmaya salih bir şey mehr tesmiye edil­diği halde mehr olmaya gayri salih bir şeye işaret olunması halinde ta­hakkuk eder. «Şu bir küp sirke» denildiği halde onun hamr zuhur etmesi gibi. Nitekim bunlara yukarıda da işaret olunmuştur.

451 - : Bir kimse, müteehhil değilse: On bin ve müteehhil ise yir­mi bin kuruş mehr üe.bır kadını tezevvüc etse birinci şart, muteberdir. İkinci "şart ile fâsiddir.

Binaenaleyh müteehhil değilse kadının mehri on bin kuruş oîur. Fakat müteehhil ise on bin kuruştan dûn, yirmi bin kuruştan fazla ol­mamak üzere mehri misi, lâzım gelir. Şu kadar var ki, bu kadın, kablet-tekarrüb boşanırsa yalnız on bin kuruşun yarısına müstahik olur.

452 - : Bir kimse, bir kadını beldesinde iskân ederse meselâ on bin, beldesinden çıkarırsa yirmi bin kuruş üzerine tezevvüc etse birinci şart sahih, ikinci san fâsid olur. Binâenaleyh yukarıdaki mesele hükmü bunda da cereyan eder.

453 - : Bir kimse, bir kadım diğer refikasını boşarsa beş bin, bo-

şamazsa on bin kuruş mehr ile tezevvüc etse birinci şart fâsid olur. Çünkti bu surette müneccez ola», ademi talâktır.

Binaenaleyh şart tahakkuk ederse mehri müsemmadan, yani beş bin kuruş noksan olmamak üzere mehri misi, lâzım geür. Amma tahak­kuk etmez ise tesmiye olunan on bin kuruş icab eder. Bahri Raik.

454 - : Bir kadın, kendisini veya ahar bir şahsı alacağından ibra etmek üzere bir kimse ile evlense beraet sabit ve sıehri misi, lâzım olur. - Çünkü bu ibra, mehr değildir, sahih bir nikâh ise mehrden hâii Ola­maz. -

455 - : Nikâh akdinde mehri müsemma ile beraber mal olmayan bir şey, meselâ: On bin kuruş ile beldesinden çıkarmamak şart edildik­ten sonra kablettekarrüb talâk vaki olsa >*inız müsemmanın yarısı lâzım gelip şart sakıt olur. Çünkü tekarrübden evvel talâk ile mehri misi, sa­bit olamayacağından bu halde mehri misle itibar olunamaz. Nitekim müsemma ile beraber bir meçhul şey şart edildiği surette de hüküm böy­ledir.

456 - : Bir kadın, bir mikdar mehr ile tezevvüc edilmekle beraber zevcine bir kat elbise vermesi şart edilse tesmiye olunan mehr, elbise ile o kadının mehri misline taksim olunur. Elbiseye isabet eden, elbisenin bedeli olup mütebakisi de kadının mehri olmuş olur, Hindiyye.

457 - : Bikr olmak üzere bir miktar mehr ile tezevvüc edilen bir kadının hini tekarriibde bikr olmadığı tebeyyün etse de yine tesmiye olu­nan mehrin tamamı lâzım gelir. Çünkü bekâret, düşmek, sıçramak gibi muhtelif sebepler ile zail olabileceğinden kadının hali, salâha hami olu­nur. Fakat birk olmak üzere mehri mislinden ziyade bir mehr tesmiye­mle tezevvüc edilmiş olduğu takdirde ziyade, vacib olmaz. Ankaravî.

458 - : Fâsid bir nikâhda tesmiye edilen mehr ile mehri mils na­zara alınır. Şöyle ki : Akdi fasidde tekarrübden sonra iftirak vukuunda bakılır, eğer akd âmnda mehr tesmiye edilmiş ise bu mehri müsemma ile mehri ,mislden ekalii lâzım gelir. Ve mehr tesmiye edilmemiş veya meçhul olmak gibi bir sebeple fâsid bulunmuş ise baliğen mâ beleğ meh­ri misi, icab eder. Amma, tekarrübden evvel iftirak veya vefat vuku bu­lursa asla mehr lâzım gelmez, velev ki bilâ mani halvet vuku bulmuş ol­sun. Çünkü fesadı akd, tekarrübün hürmetini müstelzim olduğundan ni­kâhı fâsidde alelıtlak halvetler, tekarrüb makamına kaim olamaz.

Akdi fâsidde iftirak tan evvel defeat ile tekarrüb vuku bulsa dahi şüphei mülke binaen bir mehr lâzım gelir. Fethül'kadîr.

459 - : Bir kimse, akdi fâsid ile tezevvüc ettiği kadını tekarrüb ve iftirâktan sonra iddeti içinde nikâhı sahih ile tezevvüc etse de bade­hu tekarrüb etmeksizin tatlik eylese ikinci nikâhtan dolayı tam bit mehr lâzım gelir ve müstakil iddet vacib olur. Mecmaun'nehr.

460 - : Bâtıl nikâhlardan dolayı icab edecek mehrlerde baliğen mâ beleğ birer mehri mislden ibarettir. Bâtıl nikâhların hükmüne müra­caat!...

461 - : Nikâhı sigardan dolayı da mehri misi, lâzım gelir. Meselâ : îki kimse, velayetleri altında1 bulunan kız kardeşlerini bîri

birine mukabil mehr olmak üzere yekdiğerine tezvic etseler nikâh sahih olub mehr olmaya gayri salih bir şey mehr tesmiye edilmesine binaen mehri misi, lâzım gelir.

« (Nikâhı sigar, Şafiflerce fasiddir. Mâlikîlerden bazı zevata göre fâsid, diğer bazı zevata göre de sahihtir. Zahiriyye mezhebine göre ise haram olup ebediyyen feshe mahkûmdur, bununla nafaka, miras, mehr, ıddet gibi nikâh ahkâmı sabit olmaz. Bu nikâha bile bile teşebbüs ederek tekarrübde bulunan zevç veya zevce had cezasına müstahik olur. Ve zevç bunun hürmetine vâkıf bulunmuş ise bu tekarrübile neseb sabit olmaz. Ve iîlâ sabit olur. Btmuhallâ.) [62]