Kitabın Hakikati Ve Hususî Vasıfları
Kitabın Hakikati Ve Hususî Vasıfları
221 -: Kitabdan maksat, -usulü fıkha göre -Kur'anı azîmüş-şandır. Bu, bir mübarek kitabı ilâhîdiı. Bunun Kuran, Furkan, Hakim, Tenzil gibi daha başka adları da vardır. Bu kitabî mübîn. tarafı ilâhîden Cibrili Emin vasıtasile yirmi üç sene içinde Hâtemül'enbiya Hazreti Muhammed Mustafa (sallâllahü aleyhi vesellem) Efendimize âyet âyet. sûre sûre inzal buyur ulmuş tur ki, mukaddes nazmı da, mânâsı da ilahîdir, vahyi subhanîye müstenittir. Bu cihetle Kur'ana «vahyi metlüv.^ denilir..
222 -: Kur'anı mübîn, yüz on dört sûreden ve bir itibar ile (6616) âyetten müteşekkildir. Bu kitabı celîlin vahye müstenit, mû'ciz, fevkalâde bir surette mütevatir olmak gibi hususî vasıfları olduğu gibi sünneti nebeviye ile vesair elfaz ve ibarat ile müşterek vasıfları, mebhasleri de vardır. Bunlar, ilmi usul itibarile birer tedkik mevzuu teşkil etmektedir.
223 -: Kur'anı Kerîm, yalan üzere ittifakları aklen tecviz olunmayan pek azîm bir cemaat tarafından zamanımıza kadar tevatüren nak-lediiegelmiştir. Bütün sûreleri, âyetleri, kelimeleri Resulü Ekrem'den bir vahyi ilâhî olmak üzere tevatüren sabittir, menkuldür. Bu kitabı ilâhînin hiç bir âyeti zayi olmamış, hiç bir kelimesi tebdil ve tahrife uğramamıştır. Nebiydi zîşan'dan telâkki olunduğu veçhile tevatüren nakledilmiştir. Bunun heyeti umumiyesi, her asırda yüz binlerce zevatın hafızalarını tezyin etmekte bulunmuştur. Bu mümtaz vasıf, bütün semavî kitaplar arasında yalnız Kur'anı Kerim'e mahsustur. Binaenaleyh Kur' amazîmin herhangi bir âyetini inkâr, imana münafîdir.
224 -: Kur'anı mübînin bütün âyetleri Resulüekremin talim ve işareti veçhile tamamen yazılmış, hıfz edilmişti. Hazreti Ebu Bekr'in hilâfeti zamanında hepsi bir araya cem edilerek bir mushaf hâline konulmuştur. Hazreti Osman'ın hilâfeti zamanında da bu mushaf nüshaları teksir edilerek büyük şehirlere birer nüsha gönderilmiştir ki, bunlara (Mesahifi Osmaniye) adı verilmiştir.
Eshabı kiramdan Abdullah ibni Mes'ud, Ubeyyibni Ka'b gibi zatların kendileri için yazmış oldukları mushaflar da var idi. Bunlar ile Mesahifi Osmaniye arasında bir fark olmayıp yalnız sûrelerin tertibinde bazı başkalıklar mevcut idi. Bunlarda nihayet birkaç kelimeden fazla bulunuyordu ki, bunlar, her ne kadar esasa muhalif değilse de tevatüren 3abit olmadığı cihetle «şaz» nâmım almış, Kur'anıkerîm hükmünü haiz bulunmamıştır. Bunlara «kıraeti şazze» adı verilmiştir.
225 -: Kur'anıkerime mensup şaz kıraetler, meşhur ve gayri meşhur kısımlarına ayrılır. Gayri meşhur kıraetler, bütün imamlarca muteber değildir. Bunlar ile hiçbir hükmü şer'î sabit olmaz. Meşhur şazlar ise, imamı Malik ile îmamı Şafiîye göre yine hiç bir hükmü şer'îde muteber değilse de Hanefî eimm^sine göre yalnız ibadet ve muamelât hususunda muteberdir. Bunlar, Kur'andan olmasalar da ahadisi şerife cümlesinden bulunmuş olurlar. Bu cihetle kendilerile zannî'meselelerde amel olunabilir.
Meselâ: Keffareti yemini bildiren âyeti kerime. Mesahifi Osmani-yede:(rbl cır -L*») diye mutlaktır. İbni Mes'ud Hazretlerinin mushafında ise: diye mukayyed yakılmış tır. Bu mütetabiat kelimesi meşhurdur. Binaenaleyh Eimmei Hanefîye, bunu nazara alarak kefareti yemin orucunun muttasıl üç gün tutulmasına kail olmuşlardır. Demek ki, bu meşhur şaz kıraet ile mutlak olan bir âyeti kerimeyi ibadet hususunda takyit eylemişlerdir.
Kezalik : Ramazanı şerif orucunun kazasına ait olan âyeti celîle, Mesahifi Osmaniyede: (\>\CU^.;.u»)diye mutlak yazılmıştır. Übeyy ibni Kâ'bin mushafmda ise:(oL> fc* _^ yu ^ ;a-ı) diye mukayyet yazılmıştır. Fakat bu mütetabiat kıraeti meşhur değildir, haberi ahad kabilindendir. Binaenaleyh bununla bütün eimmeye göre amel edilemeyeceğinden kazaya kalmış ramazanı şerif orucunda ittisal şart değildir. Bunlar, müteferrik günlerde de tutulabilir.
226 -Kitabı ilâhînin rükünleri, nazm ile mânâdan ibarettir. Bunun mu'ciz nazmı da, mânâsı da vahyi ilâhîye müstenittir, lâhûtî bir hüviyeti haizdir. Kur'anı mübînîn hakayiki, ancak bu nazmı mübîn vasıta-sile bihakkin mütecellî olur, bir çok dinî hükümler, ancak bu nazmı lâtif vasıtasile istinbat olunabilir. Binaenaleyh bunların yerine hiç bir lâfız kaim olamaz, bunlardan başka hiç bir ibare Kur'an hükmünü ihraz edemez.
îşte bu kitabı muazzam, edillei şer'iyyenin birincisini teşkil etmekte ve bînihaye ahkâmın en feyizli bir menbaı bulunmaktadır.
227 -: Kur'anı mübînin emirleri, nehiyleri, haberleri ihtiva eden âyâtı celîlesi, itikada, ibadâta, hukuka dair bir çok hükümleri camidir. Ahlâka, nesayihe, geçmiş ümmetlerin en ibret verici tarihlerine, kâinatın garip, bediî teşekkülâtma dair bir çok hakayiki de müştemildir. Bunların hepsinden nihayetsiz hükümler, hakikatler istinbat olunabilmek-tedir.
221 -: Kitabdan maksat, -usulü fıkha göre -Kur'anı azîmüş-şandır. Bu, bir mübarek kitabı ilâhîdiı. Bunun Kuran, Furkan, Hakim, Tenzil gibi daha başka adları da vardır. Bu kitabî mübîn. tarafı ilâhîden Cibrili Emin vasıtasile yirmi üç sene içinde Hâtemül'enbiya Hazreti Muhammed Mustafa (sallâllahü aleyhi vesellem) Efendimize âyet âyet. sûre sûre inzal buyur ulmuş tur ki, mukaddes nazmı da, mânâsı da ilahîdir, vahyi subhanîye müstenittir. Bu cihetle Kur'ana «vahyi metlüv.^ denilir..
222 -: Kur'anı mübîn, yüz on dört sûreden ve bir itibar ile (6616) âyetten müteşekkildir. Bu kitabı celîlin vahye müstenit, mû'ciz, fevkalâde bir surette mütevatir olmak gibi hususî vasıfları olduğu gibi sünneti nebeviye ile vesair elfaz ve ibarat ile müşterek vasıfları, mebhasleri de vardır. Bunlar, ilmi usul itibarile birer tedkik mevzuu teşkil etmektedir.
223 -: Kur'anı Kerîm, yalan üzere ittifakları aklen tecviz olunmayan pek azîm bir cemaat tarafından zamanımıza kadar tevatüren nak-lediiegelmiştir. Bütün sûreleri, âyetleri, kelimeleri Resulü Ekrem'den bir vahyi ilâhî olmak üzere tevatüren sabittir, menkuldür. Bu kitabı ilâhînin hiç bir âyeti zayi olmamış, hiç bir kelimesi tebdil ve tahrife uğramamıştır. Nebiydi zîşan'dan telâkki olunduğu veçhile tevatüren nakledilmiştir. Bunun heyeti umumiyesi, her asırda yüz binlerce zevatın hafızalarını tezyin etmekte bulunmuştur. Bu mümtaz vasıf, bütün semavî kitaplar arasında yalnız Kur'anı Kerim'e mahsustur. Binaenaleyh Kur' amazîmin herhangi bir âyetini inkâr, imana münafîdir.
224 -: Kur'anı mübînin bütün âyetleri Resulüekremin talim ve işareti veçhile tamamen yazılmış, hıfz edilmişti. Hazreti Ebu Bekr'in hilâfeti zamanında hepsi bir araya cem edilerek bir mushaf hâline konulmuştur. Hazreti Osman'ın hilâfeti zamanında da bu mushaf nüshaları teksir edilerek büyük şehirlere birer nüsha gönderilmiştir ki, bunlara (Mesahifi Osmaniye) adı verilmiştir.
Eshabı kiramdan Abdullah ibni Mes'ud, Ubeyyibni Ka'b gibi zatların kendileri için yazmış oldukları mushaflar da var idi. Bunlar ile Mesahifi Osmaniye arasında bir fark olmayıp yalnız sûrelerin tertibinde bazı başkalıklar mevcut idi. Bunlarda nihayet birkaç kelimeden fazla bulunuyordu ki, bunlar, her ne kadar esasa muhalif değilse de tevatüren 3abit olmadığı cihetle «şaz» nâmım almış, Kur'anıkerîm hükmünü haiz bulunmamıştır. Bunlara «kıraeti şazze» adı verilmiştir.
225 -: Kur'anıkerime mensup şaz kıraetler, meşhur ve gayri meşhur kısımlarına ayrılır. Gayri meşhur kıraetler, bütün imamlarca muteber değildir. Bunlar ile hiçbir hükmü şer'î sabit olmaz. Meşhur şazlar ise, imamı Malik ile îmamı Şafiîye göre yine hiç bir hükmü şer'îde muteber değilse de Hanefî eimm^sine göre yalnız ibadet ve muamelât hususunda muteberdir. Bunlar, Kur'andan olmasalar da ahadisi şerife cümlesinden bulunmuş olurlar. Bu cihetle kendilerile zannî'meselelerde amel olunabilir.
Meselâ: Keffareti yemini bildiren âyeti kerime. Mesahifi Osmani-yede:(rbl cır -L*») diye mutlaktır. İbni Mes'ud Hazretlerinin mushafında ise: diye mukayyed yakılmış tır. Bu mütetabiat kelimesi meşhurdur. Binaenaleyh Eimmei Hanefîye, bunu nazara alarak kefareti yemin orucunun muttasıl üç gün tutulmasına kail olmuşlardır. Demek ki, bu meşhur şaz kıraet ile mutlak olan bir âyeti kerimeyi ibadet hususunda takyit eylemişlerdir.
Kezalik : Ramazanı şerif orucunun kazasına ait olan âyeti celîle, Mesahifi Osmaniyede: (\>\CU^.;.u»)diye mutlak yazılmıştır. Übeyy ibni Kâ'bin mushafmda ise:(oL> fc* _^ yu ^ ;a-ı) diye mukayyet yazılmıştır. Fakat bu mütetabiat kıraeti meşhur değildir, haberi ahad kabilindendir. Binaenaleyh bununla bütün eimmeye göre amel edilemeyeceğinden kazaya kalmış ramazanı şerif orucunda ittisal şart değildir. Bunlar, müteferrik günlerde de tutulabilir.
226 -Kitabı ilâhînin rükünleri, nazm ile mânâdan ibarettir. Bunun mu'ciz nazmı da, mânâsı da vahyi ilâhîye müstenittir, lâhûtî bir hüviyeti haizdir. Kur'anı mübînîn hakayiki, ancak bu nazmı mübîn vasıta-sile bihakkin mütecellî olur, bir çok dinî hükümler, ancak bu nazmı lâtif vasıtasile istinbat olunabilir. Binaenaleyh bunların yerine hiç bir lâfız kaim olamaz, bunlardan başka hiç bir ibare Kur'an hükmünü ihraz edemez.
îşte bu kitabı muazzam, edillei şer'iyyenin birincisini teşkil etmekte ve bînihaye ahkâmın en feyizli bir menbaı bulunmaktadır.
227 -: Kur'anı mübînin emirleri, nehiyleri, haberleri ihtiva eden âyâtı celîlesi, itikada, ibadâta, hukuka dair bir çok hükümleri camidir. Ahlâka, nesayihe, geçmiş ümmetlerin en ibret verici tarihlerine, kâinatın garip, bediî teşekkülâtma dair bir çok hakayiki de müştemildir. Bunların hepsinden nihayetsiz hükümler, hakikatler istinbat olunabilmek-tedir.
1.Bölüm
- Âm Lafızların Mahiyeti, Nevileri Ve Hükümleri :
- BİRİNCİ KISIM KÎTABA VE KÎTAB İLE SÜNNET ARASINDA MÜŞTEREK BAZI MEBHASLERE AİTTİR.
- BİRİNCİ BASKININ ÖNSÖZÜ
- Dal Bil'îbake, Bil'işare, Bîddelâte Ve Bil'îktîzanın Mahiyetleri Ve Hükümler :
- Emir İle Vacip Olan Şeylerin Hükümleri :
- Emirlerin Mahiyeti Ve Muktezası ;
- Emredilen Şeyîn Liaynihi Veya Ligayrihî Hasen Olması :
- Hafî Ve Müşkil Lâfızların Mahiyetleri Ve Hükümleri :
- Hakikat İle Mecazın Mahiyetleri Ve Hükümleri :
- Has Lafızların Mahiyeti Ve Hükümleri :
- kîtab île sünnet arasında müşterek mebhasler :
- Kitabın Hakikati Ve Hususî Vasıfları
- Mefhumu Muvafakat İle Mefhumu Muhalefetin Mahiyetleri
- Memurda Vücudu İcap Eden Kudret :
- Memurun Bîhin Hüsn Sıfatile Ittisafı :
- Mutlak İle Mukayyedin Mahîyetleri Ve Hükümleri :
- Mücmel İle Müteşabihin Mahiyetleri, Nevileri Ve Hükümleri :
- Müfesser İle Muhkemin Mahiyetleri Ve Hükümleri :
- Müşterek Ve Müevvel Lâfızların Mahiyetleri Ve Hükümleri :
- Nehiylerin Mahiyeti Ve Murtezası:
- Nehiylerin Mahiyeti Ve Murtezası:
- Nehiylerin Mahiyeti Ve Murtezası:
- Nehiylerin Mahiyeti Ve Murtezası:
- ÖNSÖZ
- Sarih Île Kinayenin Mahiyetleki Ve Hükümleri :
- Takat Fevkinde Btr Şey Île Teklif Vaki Olup Olmadığı :
- USULÜ FIKHA'DAİR ISTILAHLAR
- Zâhîr, Nas Lâfızların Mahiyetleri Ve Hükümleri :