Adedî

(sayılabilen)

Sözlükte adet (sayı) kelimesinin nisbet ismidir ve birim­lerden oluşan sayısal bir küme anlamına gelir. Bu sebeple "bir" rakamı adet değildir. Çünkü sayılamaz. Teaddüd ise çokluk demektir.

Deyim olarak adedi ve ma'dûd lafızlarından her biri, miktarı sayılarak belirlenen şey demektir. Add sözcüğü de bir şeye kendisinden başka bir şeyin sayısını eklemek ve ayrıntılı biçimde saymak şeklinde açıklanır.

Adedi ifadesine gelince bu kelime mukadderat denilen eşyanın her biri için kullanılır. Mukadderat deyimi ise mik­tarı kile (hacim), ağırlık Ve uzunluk ölçü birimleriyle ya da sayı ile belirlenen eşyaya denir. Bu deyim mekîlât denilen ve kile ile ölçülen şeyleri, mevzûnât denilen ve ağırlık ölçü­leriyle tartılan eşyayı, mezrû'ât denilen ve uzunluk ölçüle­riyle tesbit edilen şeyleri ve adediyyat demlen ve sayılarak tesbit edilen varlıkları içine alır.

Fıkıhçılar adediyyât'ı iki kısma ayırarak tarif etmişler­dir:

1- Adediyyât-ı mütekâribe: Kıymet bakımından birim­lerin arasında fark bulunmayan kümelerdir ve hepsi de misliyyât kabul edilir.

2- Adediyyât-ı mutefâvite: Birimleri arasında kıymetçe fark ve ayrılıklar bulunan kümelerdir ve kıyemiyyat cinsin­den sayılır.[