Fasıd Nikahların Hükümleri :


143 - : Fâsid nikâhlar, haddi zatında nikâh değildir. Binaenaleyh bir fâsid nikâh üzerine tekarrüb vukubulmadıkça nikâh ahkâmı teret-tüb etmez. Böyle bir nikâhın asıl hükmü mütarekedir. Şöyle ki:

(1) : îki tarafın - aralarında tekarrüb vukubulmuş olsun olma­sın - biribirinden mütareke suretile ayrılmaları icap eder. Her biri diğerinin huzurunda da, gıyabında da kavlen mütareke ve mufarekatta bulunabilir. Bir tarafın gıyaben mütarekesine diğer tarafın muttali ol­ması şart değildir. Binaenaleyh zevç, zevcenin gıyabında mütarekede bulunsa - tekarrüb vukubulmuş ise - muayyen müddetin geçmesile iddet nihayet bulur. Bunlar kendiliklerinden mütareke etmedikleri tak­dirde hâkim tarafından bilmühakeme muvacehelerinde tefriklerine hükmolunur. Çünkü gayri meşru bir mukarenete müsaade olunamaz.

(2) : îki tarafın mütarekesi, biribirini terk ettiklerine dair bir 3Öz söylemelerile husule gelir. Zevcin zevceye «Seni terk ettim, senin sebi­lini tahliye ettim, seni boşadım» demesi gibi.

(3) : Mücerred fiil ile veya nikâhı inkâr ile mütareke vücude gel­miş olmaz. Gerek tekarrüb bulunsun ve gerek bulunmasın. Binaenaleyh iki tarafın bir yere gelip içtima etmemesi ile mütareke hâsıl olamaya­cağı gibi böyle bir nikâhın vukuunu inkâr etnıelerile de hâsıl olamaz. Artık kadın böyle bir gaybubet esnasında baskasile evlenemez. Fakat erkek nikâhı inkâr ile beraber kadına «Git evlen» derse bununla müta­reke tahakkuk eder.

(4) : Mütareke, gerek iki tarafın nzasile ve gerek hâkimin kaza-sile olsun talâk sayılmaz, bununla talâkın adetleri azalmaz, duhul bu­lunmayınca iddet de lâzım gelmez.

144 - : Nikâh fâsid üzerine tekarrüb vukubulmuş olursa yalnız mehri müsemma ile" mehri misiiden akalli ve talâk iddeti lâzım gelir. Vo ileride boyan olunacağı veçhile noseb ve hürmeti müsahere sabit olur. Fakat nâkih ile menkuhe arasında, talâk, muhalea, zihar, iylâ gibi sair nikâh hükümleri sabit olmaz.

145 - : Nikâhı fâsidde ne halveti sahiha, ne de şehvetle mes ve takbîl, tekarrüb hükmünde değildir. Nikâhı sahihte ise halveti sahiha, tekarrüb makamına kaimdir. Çünkü nikâh, sahih olunca içtima halin­de temkini nefs halâl olacağından bu halvet, ihtiyaten tekarrüb hük­münde bulunur. Nikâhı fâsidde ise temkini nefs, halâl olmadığından vâ­ki olacak içtima ve halvet, tekarrüb hükmünde olamaz.

146 - Nikâhı fâsidden dolayı nafaka da lâsam gelmez. Hattâ ka­zaen takdir ve istifa olunan nafaka, fesadı nikâhın zuhuru üzerine is­tirdat olunabilir.

Meselâ: nikâhın zahiren sıhhatine mebnî bilhüküm takdir olunan nafakayı istifa eden zevce ile zevci arasında razaen hürmet bulunduğu bilâhare beyyine ile sabit olmakla araları tefrik olunsa zevç o nafaka ile rücua müstahik olur. Fakat bilâ hükm infak etmiş olduğu takdirde bir gey ile rücu edemez. Şayet nikâhın fesadı zevcenin inkârına müka-

rin zevcin ikrarile sabit olup beyinleri tefrik edilecek olursa zevce, id­det nafakasına, süknasma müstahik olur. Zevcin bunları vermekten ka­çınmaya hakkı olamaz. Bedayî, Hindiye. Dtirri Muhtar,

* (Mâliki mezhebine nazaran bir nikâh, fesadından dolayı fesh edi­lince bakılır : eğer tekarrüb vukubulmamış ise mehr namına bir şey lâzım gelmez, ve eğer vukubuhnuş ise mehri müsemma tamamen lâzım gelir. Mehr tesmiye edilmemiş ve tesmiye edilen mehr, hamr kabilinden olmakla caiz bulunmamış ise tam inehri nüsü ipap eder. Şu kadar ki, nok-sani mehrden dolayı vukubulacak feshi nikâh -hâdisesi bundan müstesna­dır. Şöyle ki: mehr, nisabı şer'îsinden noksan olarak tayin edilmiş, zevç de bu mehri nisabına iblâğdan imtina eder bulunmuş olmakla nikâh feah edilse kadın, tekarrüb vukubulmuş ise bu noksan mehre, tekarrüb jraku-bulmamış ise bunun yarısına müstahik olur.)

(İmamı Şafiîye göre fâsid nikâhtan dolayı talâka, feshe hacet yok­tur. Çünkü bu nikâh esasen mün'akid değildir* tfddet içinde akdedilen ni-kâha, yani : nikâhı bâtıla müşabihtir,)

(Hanbelî fukahasmca fâsid bir nikâh ile evli bulunan bir kadın, bo-şanmadıkça veya nikâhı fesh edilmedikçe baskasile evlenemez. Kocası boşamadan kaçınsa nikahı hâkim fesheder. Çünkü fâsid nikâhta içti­hada mesağ bulunacağından firkat ikama ihtiyaç vardır. Maahaza fir­kat bulunmadan kadının baskasile izdivcı kabul edilse iki kocanın bir ka­dına musalat olmasına sebebiyet verilmiş olur, bunlardan her biri ken­di nikâhının sıhhatini iddia edebilir. Bu tefrik, duhulden evvel vaki olunca kadına mehr lâzım gelmez. Duhulden sonra olunca mehr lâzım gelir. Bidayetül'müctehid. Elmuğnî. Mezahibi Erbaa.) [11]